آشنایی با گیاه لوبیا سبز

گل‌های گیاه لوبیا سبز به صورت خوشه‌ای یا منفرد از جوانه‌های جانبی کنار برگ‌ها بوجود می‌آیند از نظر طول بوته ، لوبیا به دو دسته تقسیم می‌شود . دسته اول بالا رونده است و به آن Pole beans و یا Runner beans می‌گویند. طول بوته در انواع بالا رونده ممکن است به ۱٫۵ تا ۲ متر برسد. دسته دوم غیر بالا رونده و یا کوتاه (Dwarf type) می‌باشد و به آن Bush beans می‌گویند طول بوته در انواع پاکوتاه از ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر تجاوز نمی‌کند. انواع بالا رونده احتیاج به قیم دارند و دارای دوره رشد طولانی بوده، از میزان محصول بالایی برخوردار می‌باشند. در حال حاضر بیش از چند صد رقم گیاه لوبیا سبز در دنیا کشت می‌شود آن‌ها را از نظر عادت رشد رنگ گل، اندازه گل، شکل غلاف، شکل و رنگ دانه، تقسیم بندی می‌کنند.

شرایط اقلیمی مناسب گیاه لوبیا سبز

لوبیا سبز جزء گیاهان فصل گرم محسوب می‌شود. لوبیا سبز نسبت به سرما و یخبندان کاملاً حساس است. دمای مناسب و مطلوب برای رشد لوبیا بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد می‌باشد. دمای بالا و پائین به بوته آن خسارت وارد می‌کند اگر دما مناسب باشد بذر آن در مدت ۶ روز جوانه می‌زند. بذر در دمای صفر درجه سانتی گراد و یا بالای ۳۵ درجه سانتی گراد جوانه نمی‌زند.انواع بالا رونده آن نسبت به رطوبت زیاد و بارندگی فراوان مقاوم است، ولی ارقام پا کوتاه آن رطوبت زیاد را تحمل نمی‌کند.

نکته قبل از کاشت

گیاه لوبیا سبز را در اکثر خاکهای زراعی می توان کشت کرد ولی خاکهای حاصلخیز و نفوذ پذیر را بهتر می پسندد. لوبیاسبز  گیاه حساس به شوری است و تهویه مناسب خاک برای ریشه آن ضروری است. در طی مرحله سبز شدن این گیاه به سله بسیار حساس است و در چنین خاکهایی تراکم بوته در واحد سطح بشدت کاهش می یابد. بستر کاشت بایستی به نحوی آماده گردد که بهترین محیط برای جوانه زنی، سبز شدن و توسعه ریشه ها مهیا شود.

قبل از کاشت گیاه لوبیا سبز، زمین را با دیسک کاملاً نرم کرده و پس از آن در صورت لزوم با کولتیواتور کلوخه های حاصل از دیسک را خردتر می کنند به طوریکه زمین موردکاشت کاملا پوک و نرم گردد.

کاشت گیاه لوبیا سبز

در کاشت لوبیا سبز باید توجه داشت که بذرها را قبلاً با مواد شیمیایی ضد عفونی کرده و یا این که از بذرهای ضد عفونی شده استفاده کنند برای جوانه زدن لوبیا نیاز به دمای بیش از ۱۵ درجه سانتی گراد است. لوبیا در بهار بعد از رفع یخبندان زمانیکه دمای خاک حدود ۱۲ تا۱۶ درجه سانتی گراد می باشد کاشته می شود در مناطق جنوبی کشور مانند خوزستان در اوایل بهار کاشته می شود. کاشت لوبیا  سبز تا ۸ هفته قبل از یخبندان پائیز ادامه دارد کشت آن بصورت ردیفی انجام می گیرد. عمق کاشت بذر آن در حدود ۲ تا ۳ سانتی متر می باشد.

فاصله دو بوته در ارقام پا کوتاه ۱۰ سانتی متر و فاصله دو خط کشت حدود ۹۰ سانتی متر در نظر گرفته می شود. در ارقام پا بلند فاصله دو بوته ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر و فاصله دو خط کشت از یکدیگر حدود ۹۰ سانتی متر می باشد ارقام پا کوتاه نیازی به قیم ندارند، ولی برای انواع پابلند و رونده باید قیم در نظر گرفته شود. نصب قیم قبل از گل دهی انجام می گیرد.

معمولاً ارقام پاکوتاه نسبت به ارقام پابلند زودتر میوه می دهند و این زمان حدود ۵۰ تا ۶۰ روز از زمان کاشت تا موقع برداشت طول می کشد، ولی دوره میوه دهی آنها کمتر است. برای این که برای یک مدت طولانی محصول داشته باشیم کشت آن هر ۲ تا ۳ هفته تکرار می شود. در ارقام پابلند از زمان کاشت تا موقع برداشت محصول ۶۰ تا ۷۰ روز طول می کشد. انواع پابلند لوبیا سبز دوره میوه دهی طولانی تری دارند و تا سرد شدن هوا در پائیز میوه دهی آنها ادامه دارد.

تاریخ کاشت گیاه لوبیا سبز

منظور از تاریخ کاشت مناسب زمانی است که گیاه در آن زمان بخوبی سبز شده، استقرار یافته و مراحل مختلف رشد آن حتی الامکان با محیط مناسبی همراه باشد. به طور کلی بهترین تاریخ کاشت زمانی است که از وقوع سرماهای دیررس بهاره گذشته و همچنین در پایان دوره رشد نیز به سرما های زودرس پاییزه برخورد نکنیم.

بذر مناسب گیاه لوبیا سبز

بذری برای کاشت لوبیاسبز مناسب است که اولا سالم و صاف بوده و ثانیا در اندازه متوسط باشد و دارای قدرت جوانه زنی بالایی باشد. قبل از کاشت بایستی بذور مصرفی بوجاری شده و مواد اضافی و همچنین بذور شکسته از آن جدا شود. در صورت احتمال شیوع بیماری های خاکزی بذور را باید با سموم مناسب قبل از کاشت ضدعفونی کرد. بررسی های اخیر نشان می دهد که بهترین تراکم بوته در واحد سطح برای لوبیا ۴۰ بوته در متر مربع است که میزان بذر مصرفی در لوبیای سفید و قرمز حدوداً ۱۳۰-۱۲۰ کیلوگرم و برای لوبیا چیتی حدود ۱۸۰-۱۵۰ کیلوگرم در هکتار می باشد.

با توجه به تجربیات کشاورزان عزیز در زمینه کاشت، بذر لوبیا سبز سانری هد امریکایی و بذر لوبیا سبز سانری روزن سید در ایران از نظر تناژ و مقاومت به آفات خوب جواب داده است.

 

انواع روش های کاشت گیاه لوبیا سبز

روش کاشت مناسب در لوبیاسبز با توجه به شرایط موجود اعمال می شود. باید توجه داشت که در هنگام سبز شدن به دلیل خروج لپه ها از خاک بایستی سطح مزرعه کاملا نرم بوده و از ایجاد سله جلوگیری شود. معمولاً لوبیا به دو روش کاشته می شود:

۱-  روش کرتی یا نواری

۲-  روش جوی و پشته

شرایط نگهداری و پرورش از گیاه لوبیا سبز

نور

لوبیا برای بهترین عملکرد به آفتاب کامل نیاز دارد. آفتاب کامل همچنین به خشک نگه داشتن گیاهان کمک می کند و احتمال کمتری دارد تحت تأثیر برخی مسائل مانند بیماری های قارچی قرار گیرند.

خاک

لوبیاها مانند خاک لومی غنی از نظر ارگانیک با pH کمی اسیدی هستند. زهکشی خوب خاک نیز کلیدی است. برای جلوگیری از رقابت برای مواد مغذی و رطوبت خاک، علف های هرز را قبل از کاشت حذف کنید. با رشد لوبیا، اطراف گیاهان را با احتیاط علف هرز کنید، زیرا ریشه های کم عمق آنها به راحتی آسیب می بیند.

آب

گیاه لوبیا سبز به 1 اینچ آب در هفته نیاز دارد. از سیستم آبیاری قطره‌ای برای آبیاری تکمیلی استفاده کنید تا از پاشیدن خاک روی برگ‌ها که می‌تواند منجر به بیماری‌های ناشی از خاک شود، جلوگیری کنید. برای تعیین اینکه آیا گیاهان به آب نیاز دارند یا خیر، انگشت خود را حدود 1 اینچ در خاک نزدیک پایه گیاه بچسبانید. اگر خاک خشک است، زمان آبیاری است. گیاهانی که در زیر آب قرار می گیرند گلدهی را متوقف می کنند. لوبیا ریشه های کم عمقی دارد و مالچ پاشی می تواند به خنک نگه داشتن آن ها و حفظ رطوبت در خاک کمک کند.

دما و رطوبت

زمانی که دمای خاک بین 70 تا 80 درجه فارنهایت باشد، گیاه لوبیا سبز بهترین جوانه می‌زند. اگر دمای خاک زیر 60 درجه باشد، بذرها کندتر جوانه می زنند و مستعد پوسیدگی هستند. بهترین رشد گیاهان زمانی است که دمای هوا بین 65 تا 85 درجه فارنهایت باشد. لوبیا در گرمای شدید تابستان گلدهی خود را متوقف می کند. اما آنها را به خوبی آبیاری کنید و با سرد شدن دما گلدهی و تولید را از سر خواهند گرفت. علاوه بر این، لوبیاهای معمولی در هر شرایط رطوبتی در صورت آبیاری مناسب رشد می کنند.

کود

به عنوان حبوبات، گیاه لوبیا سبز نیتروژن را در خاک تثبیت می کند ، بنابراین از کودهای با نیتروژن بالا خودداری کنید. در عوض، از کود NPK برای تغذیه گیاهان در طول فصل رشد، با پیروی از دستورالعمل های محصول استفاده کنید. لوبیاهای قطبی در مدت زمان طولانی تولید می کنند که تقریباً در نیمه فصل رشد خود از یک پانسمان جانبی کمپوست نیز بهره مند می شوند.

گرده افشانی

بیشتر انواع لوبیا گرده افشان هستند. شکوفه ها به اصطلاح "گل های کامل" هستند که شامل هر دو قسمت نر و ماده هستند. گرده افشانی در هر گل معمولاً به طور قابل اعتماد فقط در اثر نسیم ملایم اتفاق می افتد، اگرچه زنبورها و سایر گرده افشان ها می توانند در این فرآیند کمک کنند. اما برای اطمینان از گرده افشانی متقابل، مانند برخی از گونه ها، نیازی به رشد انواع مختلف یا چندین گیاه نیست.

آبیاری گیاه لوییا سبز

مقدار آب مورد نیاز گیاه لوبیا سبز به بافت و ساختمان خاک، نوع رقم، شرایط اقلیمی و مرحله رشد گیاه بستگی دارد. در خاکهای با بافت متوسط بدلیل نفوذ پذیری بالا و تبخیر آب از سطح خاک مقدار مصرف آب بیشتر از خاکهای نیمه سنگین است. معمولاً کاشت لوبیا به صورت هیرم (نمکاری) انجام می شود لذا قبل از کاشت مزرعه آبیاری شده و سپس بذر در خاک قرار می گیرد. اولین آبیاری بعد از کاشت به فاصله ۲۰ تا ۳۰ روز بعد انجام می شود. آبیاری دوم به فاصله ۸ تا ۱۲ روز و آبیاری بعدی به فاصله ۴ تا ۷ روز صورت می گیرد.

مرحله حساس به تنش خشکی در لوبیا مرحله گلدهی و اوایل تشکیل غلافها می باشد. معمولاً آخرین آبیاری زمانی است که حدود ۳۰ تا ۴۰  درصد غلافها رسیده باشد. نکته قابل توجه در آبیاری لوبیا این است که این گیاه به آب ایستادگی حساسیت فراوان نشان می دهد به طوریکه بایستی آب به اندازه کافی و یکنواخت درسطح مزرعه مصرف شود. لذا تسطیح زمین و کرت بندی مناسب قبل از کاشت از اهمیت خاصی برخوردار است.

برداشت لوبیا سبز

برداشت گیاه لوبیا سبز یک کار مداوم است و هر چه بیشتر بچینید، بوته‌ها دانه‌های بیشتری می‌چسبند. شما می توانید در هر زمانی پس از تشکیل لوبیا شروع به برداشت کنید. باغبان ها معمولا لوبیا را زمانی که غلاف ها جوان و لطیف هستند، به اندازه یک مداد کوچک برداشت می کنند. دانه های داخلی هنوز نباید از طریق غلاف ها قابل مشاهده باشند. لوبیاهای بیش از حد بالغ، جایی که دانه‌های داخلی آن در دیواره‌های غلاف برآمده دیده می‌شوند، می‌توانند سخت و رشته‌ای باشند.

به طور کلی لوبیا بوته ای 50 تا 55 روز پس از کاشت آماده چیدن است. لوبیا پلو بسته به نوع آن 55 تا 65 روز طول می کشد. بسته را بررسی کنید تا مطمئن شوید که انتخاب شما در فصل رشد زمان کافی برای بلوغ خواهد داشت. با کشیدن آرام هر لوبیا از درخت انگور یا با جدا کردن آنها در انتهای تاک برداشت کنید. مراقب باشید هنگام برداشت به گیاه آسیب نرسانید. می توانید لوبیاها را فوراً بپزید یا بلانچ کرده و منجمد کنید. آنها می توانند تا یک سال در فریزر نگهداری شوند.