روش نمونه‌برداری از برگ به چه صورت است؟
نمونه‌برداری از برگ درختان یک مرحله حساس و بسیار مهم برای آنالیز عناصر غذایی، بررسی سلامت گیاه یا ارزیابی سایر ویژگی‌های مرتبط با رشد و عملکرد درخت است. این فرآیند باید با دقت انجام شود تا نمونه‌ها بتوانند وضعیت واقعی درخت یا مزرعه را نشان دهند. در این روش، انتخاب برگ‌ها، تعداد درختان، و نحوه نمونه‌برداری بسیار حائز اهمیت است.
۱. انتخاب درختان مناسب
برای نمونه‌برداری از مزرعه یا باغ، ابتدا باید درختانی انتخاب شوند که به‌خوبی نماینده وضعیت کلی باغ باشند. این درختان باید به‌صورت تصادفی اما با در نظر گرفتن تنوع موجود در شرایط خاک، نور، و رشد در سراسر باغ انتخاب شوند. معمولاً برای هر هکتار، 5 تا 10 درخت انتخاب می‌شود. از انتخاب درختانی که به‌طور واضح آسیب‌دیده یا غیرعادی هستند (مگر برای آزمایش خاص) پرهیز کنید.
۲. انتخاب شاخه مناسب
نمونه از میانه ارتفاع تاج و شاخه یکساله غیر بارده انجام شود.
شاخه‌های میوه‌دهنده یا شاخه‌هایی که نور کافی دریافت کرده‌اند و رشد عادی دارند، بهترین گزینه برای نمونه‌برداری هستند. از شاخه‌های ضعیف یا بیش از حد در سایه پرهیز کنید. این شاخه‌ها باید از قسمت میانی یا بالایی درخت انتخاب شوند، زیرا برگ‌های این بخش‌ها وضعیت تغذیه‌ای بهتری را منعکس می‌کنند.
۳. انتخاب برگ مناسب
چهارمین پنج‌برگی (یا سه‌برگی) از نوک جوانه انتهایی از شاخه یکساله غیر بارده بایستی چیده شود.
نمونه برگ از قسمت وسط شاخه برداشته شود؛ نمونه‌های نوک شاخه که در معرض تابش مستقیم نور خورشید هستند مناسب نیستند.
برگ‌های بالغ و سالم برای نمونه‌برداری انتخاب می‌شوند؛ برگ‌هایی که به‌خوبی رشد کرده‌اند و هنوز سبز و فعال هستند. برگ‌های خیلی جوان، پیر، زرد یا آسیب‌دیده (مگر برای اهداف خاص مثل بررسی بیماری) مناسب نیستند. در درختان میوه، برگ‌هایی که نزدیک به میوه هستند بهترین انتخاب به شمار می‌آیند.
۴. تعداد برگ و پراکندگی نمونه‌برداری
از هر درخت، حدود 10 تا 15 برگ جمع‌آوری کنید. برگ‌ها باید از جهات مختلف درخت (شرق، غرب، شمال و جنوب) و از ارتفاع‌های مختلف (بخش میانی و بالای تاج درخت) برداشت شوند. برای هر نمونه نهایی، جمع‌آوری حدود 50 برگ از 5 تا 10 درخت مختلف الزامی است تا وضعیت کلی مزرعه به‌درستی منعکس شود.
۵. زمان مناسب برای نمونه‌برداری
نمونه‌برداری باید در اوایل صبح یا عصر انجام شود، زمانی که شرایط برگ‌ها پایدارتر است و دما پایین‌تر است. از نمونه‌برداری در ساعات گرم روز یا زمانی که برگ‌ها خیس هستند (بعد از بارندگی یا آبیاری) خودداری کنید. همچنین، از نمونه‌برداری در شرایط تنش گیاه (مانند خشکی، گرما یا آلودگی شدید) اجتناب کنید، مگر اینکه هدف بررسی این تنش‌ها باشد.
۶. ابزار نمونه‌برداری
برای جدا کردن برگ‌ها، از قیچی یا چاقوی تیز و تمیز استفاده کنید. ابزارها را قبل از استفاده با موادی مانند الکل ضدعفونی کنید تا از انتقال آلودگی جلوگیری شود. همچنین مطمئن شوید که ابزارها به‌درستی کار می‌کنند تا به برگ‌ها آسیب نرسد.
۷. بسته‌بندی و نگهداری نمونه‌ها
برگ‌های جمع‌آوری‌شده باید در کیسه‌های کاغذی تمیز قرار گیرند، زیرا کیسه‌های پلاستیکی ممکن است باعث تعریق و فساد برگ‌ها شوند. نمونه‌ها را در محیط خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید. اگر امکان ارسال فوری به آزمایشگاه وجود ندارد، نمونه‌ها را در یخچال و در دمای 4 درجه سانتی‌گراد قرار دهید.
۸. ثبت اطلاعات
اطلاعات مهمی نظیر نوع درخت، مکان نمونه‌برداری، تاریخ، ساعت و شرایط محیطی (مانند دما و رطوبت) را ثبت کنید. برای هر کیسه نمونه، برچسبی با مشخصات مربوطه الصاق کنید تا در فرآیند آزمایشگاهی خطایی رخ ندهد.
۹. هماهنگی با آزمایشگاه
پیش از نمونه‌برداری، با آزمایشگاهی که قرار است آنالیز را انجام دهد، مشورت کنید. ممکن است آزمایشگاه نیاز به دستورالعمل‌های خاصی برای نمونه‌برداری، نگهداری یا حمل داشته باشد. رعایت این نکات تضمین می‌کند که نتایج آزمایش دقیق و معتبر باشد.
